Krakowskie ciekawostki

Z racji tego, że Kraków to moje miasto, a przy okazji najpiękniejsze miasto w Polsce, chciałabym podzielić się kilkoma architektonicznymi ciekawostkami z nim związanymi :)

Teatr Słowackiego. 

Na placu świętego Ducha stał sobie gotycki szpital. Wszystko było pięknie ładnie aż do drugiej połowy XIX wieku, kiedy powstało zapotrzebowanie na kolejną (po obecnym Teatrze Starym) scenę teatralną. Wtedy to konkurs na projekt nowego budynku wygrał Jan Zawiejski i pojawił się problem miejsca jego realizacji. Zdecydowano się na Bogu ducha winny plac świętego Ducha i wyburzono szpital. Jednym z głównych przeciwników tego pomysłu był Jan Matejko, który w dowód protestu zrzekł się honorowego obywatelstwa miasta i zabronił wystawiania w Krakowie swoich obrazów. Jednakże na nic się to zdało i tak do dzisiaj stoi teatr Słowackiego, a o szpitalu mało kto w ogóle pamięta.

Szpital przy placu świętego Ducha

Teatr Słowackiego

Kościół świętego Floriana

Kazimierz II Sprawiedliwy poprosił papieża Lucjusza III, czy ten nie mógłby mu przysłać jakichś nowych relikwii do katedry.  Papież wyraził zgodę, a król wysłał w tej sprawie swoich przedstawicieli do Rzymu. Według legendy, gdy papież zapytał kto ze świetych chciałby pojechać do Polski, z grobu rękę podniósł właśnie św. Florian, legionista rzymski, Istnieje także inna wersja, a mianowicie, iż trzymał on w dłoni karteczkę z tekstem "Ja pójdę do Polski". Tak więc zapakowano zwłoki świętego i ruszono w drogę powrotną. Jednakże na przedmieściach konie ciągnące wóz odmówiły posłuszeństwa i stanęły. Udało się je przekonać do dalszej pracy tylko dzięki solennym zapewnienom, że w tym właśnie miejscu zostanie wybudowany kościół dedykowany świętemu Florianowi. W taki oto sposób legionista rzymski wybrał sobie miejsce spoczynku. 

Kościół św. Floriana

Św. Florian z elewacji Bramy Floriańskiej

Zakrystia kościoła Mariackiego

Zakrystia kościoła Mariackiego nie jest niestety otwarta dla zwiedzających, przez co nie każdy może podziwiać cuda które się tam znajdują. Sklepienie i ściany pomieszczenia są pokryte freskami XVII lub XVIII wiecznymi (badacze nie są zgodni co do ich datowania), których autor też niestety nie jest nam znany (autorstwo przypisuje się Piotrowi Franciszkowi Molitorowi, Andrzejowi Radwańskiemu, Paolo Paganiemu lub Wilhelmowi Włochowi). Na ścianach namalowane zostały sakramenty oraz ojcowie kościoła, natomiast dekorację sklepienia można podzielić na poszczególne grupy przedstawień: pierwszą, od wejścia do zakrystii stanowi apoteoza papiestwa, kolejną siedząca postać z promieniami światła wokół głowy, wraz z otoczeniem, następnie na tej samej osi widzimy kobietę z insygniami władzy świeckiej i duchownej, oraz postaci jej towarzyszące. 

Wejście do zakrystii jest dosyć problematyczne, ale przy odpowiedniej pogodzie można część fresków zobaczyć przez okna pomieszczenia :)

Północna elewacja kościoła Mariackiego

Latarnie umarłych

W czasie gdy medycyna nie była jeszcze dobrze rozwinięta zaczęto budować przy szpitalach latarnie umarłych, miały one przestrzegać przechodniów przed niebezpieczeństwem związanym z tymi rejonami. Latarnia taka jest wydrążona wewnątrz, w tak powstałym kanale umieszczano kaganek lub lampkę, którą wkładano przez mały otwór. Światełko to było przymocowane do linki przechodzącej przez bloczek, dzięki czemu można było podciągać je w górę lub sciągać na dół. 
Obecnie latarnie umarłych zachowały się na przykład przy ulicy Kopernika, koło kościoła św. Mikołaja (pierwotnie przy obecnej ulicy Pędzichów) oraz na Plantach  za hotelem Royal.

Latarnia umarłych przy ul. Kopernika

Latarnia umarłych przy ul. Kopernika

Latarnia umarłych przy Plantach

Z dedykacją dla Agnieszki, miłośniczki Krakowa :)

Źródła

• Mariusz Karpowicz, „Potępienie Herezji” na sklepieniu zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie, [w:] Kultura Polska a kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1987
• Paweł Pencakowski, Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła mariackiego w Krakowie – refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona, „Folia Historiae Artium” XXX, 1994
• Mariusz Wollny, Z Kacprem Ryksem po renesansowym Krakowie, Kraków 2014
• http://dziedzictwo.ekai.pl/@@krakow_legenda_o_kosciele_floriana 
• http://www.slowacki.krakow.pl/pl/teatr/historia/